به گزارش ایرنا، برداشت این گیاه، همه ساله با فرا رسیدن مرداد ماه در فصل تابستان آغاز و وقت قابل توجهی از کشاورزان در مزرعه برای برداشت این گل معطر صرف می‌شود.
بادرشبو، گیاهی کم آبخواه است و در سالهای اخیر کاشت آن در مناطق کم آب نیز به علت داشتن صرفه اقتصادی رونق یافته است و صاحبان مزرعه بادرشبو اگر خود به عرق گیری اقدام کنند میتوانند درآمد بیشتری کسب کنند.
البته نباید فراموش کرد که اغلب افرادیکه اقدام به کاشت این گیاه و برداشت و فرآوری آن می‌کنند بانوان آذربایجان غربی هستند و این اشتغال به نوعی یک کسب و کار خانگی برای زنان روستایی و حتی شهری محسوب می شود.
بادرشبو این روزها بازار گرمی در بین بازاریان، کشاورزان و بانوان شهری و روستایی دارد از قرار هر «باتمان» (۱۶ کیلوگرم در اصطلاح محلی) ۷۵۰ تا ۸۵۰ هزار ریال در میادین مرکزی میوه و تره‌بار یا در کنار خیابان‌های ارومیه به فروش می‌رسد و خانواده‌های ارومیه‌ای با استحصال عرق آن به صورت جمعی علاوه بر تقویت تعاملات اجتماعی، کام خانواده و میهمانان خود را در طول سال با شربت بادرشبو معطر می‌کنند.
استفاده از این گیاه خوشبو در مراحل تهیه نقل، شربت و شیرینی و وسایل آرایشی و بهداشتی نیز گزارش شده که می‌تواند زمینه خوبی برای اشتغال خانگی و صنعتی آن محسوب شود.
براساس گفته‌های کارشناسان کشاورزی بادرشبو در سطح وسیعی از باغ‌های ارومیه و چند شهر دیگر آذربایجان‌غربی از جمله خوی و نقده کشت می‌شود و نباید آن را با گیاه چندساله بادرنجبویه (از خانواده نعناع) اشتباه گرفت.
امروزه در هنگام استحصال عرق بادرشبو، مقداری اسانس نیز از آن اخذ می‌شود که مهمترین ترکیبات آن «سیترال» و «استات ژرانیل» است؛ عرق بادرشبو آرام‌بخش و اشتهاآور بوده و اواخر مرحله گلدهی و هنگامی که یک سوم گل‌هایش سبز رنگ باشد، بهترین زمان برای برداشت این محصول و عرقگیری آن است.
اسانس بادرشبو نیز خاصیت ضد باکتریایی دارد و از آن علاوه بر مداوای دل درد، در صنایع غذایی و نوشابه‌سازی و صنایع بهداشتی و آرایشی استفاده می شود؛ به گفته مردم محلی از هر تن بادرشبو یک تا یک و نیم لیتر اسانس استحصال می شود که بیشتر آن در داخل کشور مورد استفاده قرار می گیرد.
سود آوری بالا و کوتاهی دست دلالان از بازار بادرشبو از مزایای آن است
احمد حیدر خانی یک کشاورز ارومیه ای که اقدام به کشت این گیاه کرده است در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: سودآوری کشت این گیاه بالاست و از بازار فروش مطلوبی برخوردار می‌باشد چرا که دست دلالان از این بازار کوتاه است.
وی افزود: کشت این محصول تا مرحله فرآوری پنج ماه طول می‌کشد که می‌تواند زمینه اشتغال بسیار خوبی برای بانوان و جوانان و نوجوانان روستایی و حتی شهری محسوب شود
سارا علیزاده از عرضه‌کنندگان مستقیم گیاه بادرشبو در ارومیه که در کنار مزرعه خود در کنار جاده اقدام به فروش این گیاه دارویی کرده است نیز بیان کرد: امسال بادرشبو در بازار با کمبود مواجه است و هر کیلوگرم از آن قیمتی بین ۵۰ تا ۶۰ هزار ریال دارد.
وی با تاکید بر اینکه این گیاه آفت ندارد، اضافه کرد: علف سِس با نام علمی(Cuscuta) یا «پیچنده» به دور بادرشبو، تنها آفت این گیاه دارویی است که می‌تواند به آن خسارت بزند و قیمت آن را تحت تاثیر قرار دهد.
این کشاورز ارومیه ای افزود: قیمت این محصول اغلب در آخر هفته به علت استقبال خانواده‌ها از عرقگیری در ایام تعطیل افزایش می‌یابد و هم‌اکنون هر لیتر عرق بادرشبوی خالص بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار ریال عرضه می‌شود.
عرق گیری از بادرشبو کسب و کار خانگی مطلوبی برای بانوان روستایی است
یک بانوی ۶۰ ساله از اهالی روستای خطایلوی ارومیه، عرق گیری را تفریحی برای بانوان این روستا می داند که در ایام کرونایی و در فضای باز و محوطه حیاط و باغها انجام می شود و معتقد است که عرق گیری از بادرشبو کسب و کار خانگی مناسبی برای اهالی است.
نرگس محمدزاده، تمرین کمک به همنوعان، تقویت روحیه همکاری و انتقال شیوه سنتی عرق گیری به دختران و نوعروسان را از مزایای دیگر این دورهمی های محلی به شمار می آورد؛ به گفته وی در این دورهمی ها مشکلات مالی برخی از بانوان روستایی نیز شناسایی و با مشارکت اهالی رفع می شود.
وی با اشاره به اینکه بادرشبوی خوب باید عطر و طعم مطلوبی داشته باشد، اضافه کرد: عرق استحصالی برای سرد شدن باید در یک دیگ یا قابلمه ریخته شده و روی آن دستمالی پاک و تمیز انداخته شود تا عرق گرم بوی خود را حفظ کند و بخار نداشته باشد.
این بانوی روستایی ادامه داد: این عرق ها در ظروف شیشه ای ۲ تا سه لیتری به زبان محلی با عنوان "بشلیق" نگهداری می شود و حتی درب آن را با خمیر محکم می کنند تا عطر آن محفوظ بماند.
وی با بیان اینکه بانوان روستایی در مراسم عقد و عروسی و اعیاد اغلب به جای نوشابه و آب میوه های صنعتی کام میهمانان را با شربت بادرشبو شیرین می کنند، ادامه داد: زنان روستا برای عیادت از بیماران هم عرق بادرشبو را به عنوان تحفه می برند.
این بانوی روستایی گفت: تهیه فالوده و بستنی با عرق بادرشبو و خاکشیر و انواع دسر با شربت آن نیز از خلاقیت های بانوان ارومیه ای است.
وی افزود: اغلب عرق تولیدی بانوان روستا به عنوان سوغات به سایر شهرهای استان ارسال می شود یا گردشگرانی که به این روستا برای گشت و گذار و ماهی گیری می آیند، آن را از روستاییان خریداری می کنند.
مریم نوزاد، کارشناس طب سنتی نیز گفت: بادرشبو با بادرنجبویه تفاوت دارد و از عرق بادرشبو به عنوان تقویت‌کننده قلب و آرام‌بخش استفاده می‌شود.
وی اظهار داشت: گیاه بادرشبو علاوه بر آن دارای خواص اشتهاآور و ضدنفخ است و امروزه به علت خواص دارویی و مزیت‌های اقتصادی در مزارع آبی نیز کشت می‌شود.
سطح زیر کشت بادرشبو در استان افزایش ۱۵ درصدی یافته است
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به افزایش ۱۵ درصدی سطح زیر کشت بادرشبو در استان گفت: برداشت گیاه دارویی بادرشبو از سطح ۳۰۰ هکتار از اراضی زیر کشت این گیاه در سطح استان آغاز شد.
جعفر وحدت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه برآورد می شود از این مزارع حدود ۶ هزار تن پیکره رویشی تولید و به بازار عرضه شود، افزود: ۲.۵ میلیون لیترعرق گیاه بادرشبو پیش بینی می شود از این میزان محصول استحصال شود.
وی با تاکید بر ضرورت مبارزه به موقع باعلفهای هرز، مدیریت بهینه مصرف آب در مزارع و دقت در روشهای کشت وبرداشت این محصول اظهار کرد: همزمان با فرا رسیدن مرداد ماه استحصال گیاه بادرشبو در آذربایجان غربی آغاز می شود و تا اواخر شهریور ماه ادامه می یابد.
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی ادامه داد: تعداد پنج واحد تولید عرقیات گیاهی جهت عرقگیری از محصول بادرشبو کشت شده در سطح استان فعالیت دارند.
وی اضافه کرد: عرق استحصالی جهت مصرف در تهیه شربت، نقل در داخل استان و مازاد آن به خارج از استان صادر می شود.
وحدت بیان کرد: بخشی از محصول تولیدی برای تهیه عرقیات و برای مصارف صنعتی توسط کارخانه های استحصال عرقیات به مصرف رسیده و بخشی دیگر نیز به صورت سنتی و در کارگاه های کوچک عرق گیری یا در منازل مورد استفاده قرار می گیرد.
وی گفت: ارومیه، خوی، سلماس و میاندوآب جزو شهرستانهایی هستند که کشت عمده این محصول در آنها انجام می شود.
سرپرست معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی آذربایجان غربی ادامه داد: کار خشک کردن سرشاخه های گلدار این محصول برای ایجاد تنوع و افزایش زمان عرضه محصول برای تهیه دمنوش در دستور کار مدیریت باغبانی و مجری طرح گیاهان دارویی استان قرار گرفته است. چرا که با خشک کردن سرشاخه در سایه می توان در طول سال از این محصول ارزشمند استفاده کرد.
بادرشبو در مرحله گلدهی از بیشترین مقدار ماده موثره برخوردار است؛ برای استخراج اسانس اواخر مرحله گلدهی هنگامی که یک سوم گل‌ها سبز رنگ شده باشد، زمان مناسبی برای برداشت محصول است.
با وجود تنوع گونه‌های گیاهی معطر از جمله گل‌سرخ، نعناع، مرزه، مریم‌گلی، شاه‌اسپـرم، ترخون، بیدمشک و ده‌ها گونه دیگر در آذربایجان غربی، راه‌اندازی واحدهای بزرگ اسانس‌گیری ضروری است.
ارزش اقتصادی این محصول سالانه بیش از ۱۵میلیارد ریال تخمین زده می‌شود اما با تولید صنعتی، بسته‌بندی مناسب و بازاریابی می‌توان این میزان را افزایش داد.
.jpg)
